السلام عليكم ورحمة
الله وبركاته
بسم الله الرحمن
الرحيم
Abstrak
Kajian ini bertujuan untuk
mengenal pasti penerapan konsep pembelajaran melalui kaedah bermain dan melihat
implikasinya terhadap motivasi pembelajaran ke atas kanak-kanak pra- sekolah.
Kaedah bermain yang betul dan berkesan mampu melahirkan generasi yang kreatif
untuk negara dan bangsa. Banyak negara-negara maju seperti Amerika Syarikat,
Jerman, Sweeden, Jepun, United Kingdom, Singapura, Australia dan Korea Selatan
memberi penekanan dalam sistem pendidikan pra-sekolah untuk menyemai kreativiti
kanak-kanak sebagai persediaan untuk mereka sebelum memasuki alam persekolahan
secara formal. Negara-negara maju yang disebut di atas terutamanya Amerika
Syarikat berusaha melahirkan sumber manusia kreatif yang mampu mengangkat
martabat dan “dignity” bangsa itu sendiri. Ramai dikalangan pakar-pakar sains
pemikiran kreatif seperti Amabile (1992), Swartz (1989), Buzan (2002), de Bono
(1971), Leong (1978) dan ramai lagi menyifatkan bahawa institusi pendidikan
pra-sekolah merupakan tempat yang paling sesuai untuk memupuk kreativiti
melalui proses bermain secara berkesan di kalangan kanak-kanak. Selanjutnya,
kajian ini mencadangkan bahawa pendidikan awal kanak-kanak pra-sekolah sangat
memerlukan perkitaran dan motivasi yang amat signifikan bagi merealisasikan
bakat, kemahiran dan kreativiti kanak-kanak.
Oleh yang demikian, kajian yang bersifat konseptual ini mengupas kaedah
dan teknik-teknik bermain yang spesifik dan berkesan ke atas kanak-kanak
pra-sekolah serta melihat implikasinya ke atas perkembangan potensi kanak-kanak
semasa proses pembelajaran yang boleh mewujudkan komponen-komponen kreativiti,
kemahiran berfikir, kemahiran berkomunikasi, kemahiran bersosial, memupuk sikap
positif sebelum mereka melangkah ke sekolah rendah.
Kata kunci: aktiviti bermain,
pendidikan pra-sekolah, motivasi pembelajaran
1.0 Pengenalan
Menurut Nurul Huda
Yusuf, beliau berpendapat bahawa pendidikan merupakan suatu perkara penting
yang menjadi asas kepada penentuan jalan hidup seseorang. Cara didikan yang
diterima oleh seseorang itu pastinya akan mencorakkan cara berfikir dan tingkah
lakunya. Oleh itu pendidikan merupakan suatu aspek yang amat penting dan perlu
diberikan perhatian khusus agar seseorang itu dapat dibentuk menjadi insan yang
sebaik-baiknya. Pendidikan atau disebut tarbiyyah di dalam bahasa Arab
merupakan satu elemen yang bukan sahaja melibatkan fizikal bahkan turut
menekankan aspek-aspek lain seperti rohani dan akal. Ia merupakan gabung jalin
setiap unsur yang terdapat pada diri manusia yang seterusnya akan memberikan kesan
pada tingkah dan perlakuan seseorang. [1]
Menurut Caplan
dan Caplan, bermain sebagai penentu penting bagi perkembangan kekuatan sahsiah,
daya cipta, kestabilan emosi, perkembangan sosial dan intelek di samping dapat
memperkembangkan kekuatan fizikal, koordinasi dan ketangkasan seseorang murid.
Permainan juga dapat memberi pengalaman tentang keadilan, peraturan-peraturan
dan kesamaan serta memperkuatkan kebolehan berfikir dalam pelbagai cara.
Sebagai contoh, aktiviti fizikal yng dilakukan di dalam kelas. Melalui permaian
yang melibatkan perlumbaan misalnya. [2]
Pendapat di atas turut disokong oleh Sharifah Nor Puteh dan Aliza Ali. Menurut mereka, aktiviti bermain adalah penting untuk perkembangan kanak-kanak dan kanak-kanak bermain dengan pelbagai cara. Kanak-kanak belajar kemahiran tentang dunia disekeliling mereka dengan efektif melalui bermain. Keupayaan kanak-kanak memahami dunia sekelilingnya semakin meningkat melalui bermain. Sebaik sahaja kanak-kanak memahami konsep baharu dan melakukannya secara berulang-ulang semasa bermain, mereka kemudiannya menguasai konsep pada peringkat seterusnya. [3]
Daripada semua
pendapat yang telah dibahaskan di atas oleh tokoh-tokoh yang relevan dengan
pendidikan awal kanak-kanak, penulis berpendapat bahawa belajar melalui bermain
adalah satu teknik pengajaran dan pembelajaran yang berkesan kepada
kanak-kanak. Melalui teknik ini juga akan mendatangkan keseronokkan dan
kepuasan kepada mereka dalam sesuatu pengajaran yang hendak disampaikan. Dengan
bermain juga kanak-kanak akan dapat menguasai perkembangan dan kemahiran
fizikal dan penguasaan bahasa dari segi perbendaharaan dan peraturan
tatabahasa.
1.1 Pernyataan Masalah Kajian
Ramai ibubapa
sering mengajukan soalan, "Mengapa anak-anak di peringkat awal asyik
bermain sahaja dan apabila diminta membaca buku mereka cuba menolak?" Di
kalangan ibu bapa yang kurang memahami perkembangan dan sifat semulajadi
kanak-kanak menganggap bermain hanya sia-sia dan membuang masa sahaja.
Sebenarnya sifat naluri semula jadi kanak-kanak suka bermain. Pada peringkat
ini mereka suka meneroka, ingin tahu dan masih di alam fantasi. Dengan bermain
pelbagai persoalan di dalam kepala mereka akan terjawab. Sebagai guru, ibu bapa
ataupun siapa sahaja perlu tahu sifat kanak-kanak peringkat prasekolah.
Antaranya adalah:
a.
Suka bertanya
b.
Suka meniru
c.
Suka mencuba
d.
Suka bermain
e.
Suka pada ulangan
f.
Suka memerhati
g.
Suka berimaginasi
h.
Suka menunjuk-nunjuk
i.
Suka meneroka
1.2 Objektif Kajian
Antara objektif
kajian ini ialah:
1.2.1 Mengenal pasti kaedah atau
metodologi pendidikan anak dalam Islam berdasarkan kaedah bermain sambil
belajar;
1.2.2 Menjelaskan aspek-aspek
penting yang perlu diterapkan di dalam proses pendidikan anak-anak prasekolah
1.2.3 Mengenalpasti
kecenderungan dan kemahiran guru-guru taska dalam mengaplikaskan kaedah bermain
berkesan semasa proses pendidikan terhadap kanak-kanak prasekolah
1.3 Persoalan Kajian
Persoalan kajian yang ditimbulkan
adalah:
1.3.1 Apakan metodologi pendidikan yang diajarkan
di taska TM Dynamic Kids?
1.3.2 Apakah aspek-aspek penting yang perlu
diberikan penekanan dalam proses pendidikan bermain secara berkesan terhadap
kanak-kanak prasekolah?
1.3.3 Sejauh manakah kakitangan dan guru-guru TM
Dynamic Kids mengetahui metodologi pendidikan secara bermain secara berkesan
terhadap kanak-kanak dan adakah mereka mengaplikasikannya?
1.4 Metodologi Kajian
1.4.1 Data
Data yang digunakan
dalam penelitian kajian ini meliputi data primer dan data sekunder.
a.
Data primer diperolehi dengan menggunakan cara
mengadakan wawancara dengan individu yang relevan bagi kajian ini iaitu Pn Basiroh Zainol selaku Pengetua Taska
TM Dynamic Kids, Menara TM, Kuala Lumpur.
b.
Data sekunder diperolehi dari penyelidikan
perpustakaan. Pemerhatian dan penelitian dibuat ke atas laporan-laporan akhbar,
buku-buku rujukan dan juga kajian-kajian yang telah lepas dengan menggunakan
teknik dokumentasi iaitu menggunakan cara pengumpulan data dengan melakukan
susunan (sorting) dengan mengkategorikan isu yang dibincangkan untuk diteliti
dan diulas. Sebagaimana yang disebut di atas, data-data yang telah disusun,
penulis akan membuat penelitian dan pengolahan serta analisis perbandingan
terlebih dahulu sebelum penulis membuat cadangan dan kesimpulan
1.4.2 Sampling
Dalam menentukan halatuju sesebuah kajian ini,
penulis menggunakan metode sampling dalam penentuan subjek penelitian yang
telah dikenal pasti ialah Taska TM Dynamic Kids, di lokasi Menara TM, Kuala
Lumpur. Penelitian dibuat dalam masa 5 hari yang berlasung dari 26hb November –
30hb November 2012.
2.0 Perbincangan Kajian
Pendidikan di
Malaysia adalah satu usaha berterusan ke arah lebih memperkembangkan potensi
individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk melahirkan insan yang seimbang
dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan
kepercayaan dan kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bertujuan untuk
melahirkan warganegara Malaysia yang berilmu pengetahuan, berketrampilan,
berakhlak mulia, bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri
serta memberi sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga,
masyarakat dan negara. Pendidikan awal kanak-kanak merupakan perkara penting
untuk membentuk corak pembelajaran masa hadapan yang lebih baik dan seimbang.
Justeru itu, pendidikan awal kanak-kanak mempunyai sejarah yang panjang dan
perkembangannya berterusan sehingga ke hari ini. Pengetahuan berkaitan sejarah
pendidikan awal kanak-kanak dapat membantu pendidikan dalam melaksanakan
amalan-amalan baik dari sejarah lampau dan mengambil kira pandangan dari
tokoh-tokoh kurikulum lampau untuk menghasilkan pembelajaran bermakna. Maka
perubahan dalam pendidikan awal kanak-kanak adalah dipengaruhi oleh perubahan
dalam kurikulumnya.[4]
Pendidikan awal
kanak-kanak dan juga Pra-sekolah merupakan peringkat formatif dalam
perkembangan kanak-kanak. Atas dasar tersebut, pelbagai inisiatif telah
dilaksanakan oleh banyak pihak dengan melaksanakan pelbagai agenda dan program
yang sesuai untuk kanak-kanak dari peringkat usia 0 hingga 6 tahun. Hal ini
bertujuan menggerakkan pemikiran dan juga minda serta meningkatkan kreativiti
berbentuk kemahiran di samping membina akhlak yang baik bagi golongan
kanak-kanak. Melalui kewujudan pelbagai program khusus untuk kanak-kanak,
pembangunan minda, penyuburan fizikal, pengukuhan kestabilan emosi dan
persediaan untuk hidup bermasyarakat di kalangan kanak-kanak dapat diterapkan.
Berikutan itu, muncul satu fenomena iaitu kehadiran berbagai pihak dan agensi
sama ada kerajaan, swasta mahupun persendirian untuk mengendalikan pusat
pendidikan awal kanak-kanak dan juga Pra-sekolah. Dengan kewujudan pelbagai
model Prasekolah, tidak mustahil jika dikatakan akan wujud pula paradigma
'rumah satu, tiang seribu atau infiniti' disebabkan kepelbagaian ragam
pendekatan dan kurikulum yang digunakan di institusi yang terlibat. Antara
program asuhan dan didikan awal kanak-kanak yang paling sinonim adalah Taman
Asuhan Kanak-kanak (TASKA), Taman Bimbingan/Didikan Kanak-kanak (TABIKA/TADIKA)
atau prasekolah dan juga Kumpulan Kanak-kanak Kurang Bernasib-baik diwujudkan
oleh pelbagai agensi yang terlibat.[5]
2.1 Apa
Definisi Bermain?
Menurut
George S. Morrison, bermain adalah satu aktiviti semulajadi dan keperluan bagi
setiap kanak-kanak. Mereka belajar dan meneroka melalui bermain kerana
imaginasi mereka yang tinggi dan sejak mereka bayi lagi mereka sudah cenderung
untuk memanipulasikan anggota badan mereka sendiri. [6]
Menurut
Joan Packer Isenberg dan Mary Renck R. Jalongo, bermain adalah satu aktiviti
yang simbolik dan memberi makna kepada kanak-kanak, aktif serta bebas untuk
meneroka dan menjelajah persekitarannya, mendapat keseronokan dan segala
undang-undang permainan kanak-kanak yang tentukan sendiri dengan aktiviti
mereka main.[7]
Manakala
Rubin, Fein dan Vendenberg mendefinisikan takrifan bermain ialah permainan
mempunyai beberapa faktor disposisi yang boleh membezakan main dengan tingkah
laku atau aktiviti yang lain. Iaitu main merupakan suatu yang dimotivasikan
secara mendalam, fokus aktiviti main adalah proses aktiviti itu sendiri dan
bukan hasil atau aktiviti tersebut. Permainan adalah satu aktiviti bebas dari
peraturan luaran bukanlah satu tugas yang dipaksa, permainan menentukan
penglibatan diri individu secara aktif, permainan selalu melibatkan kesan
perasaan positif seperti gembira dan seronok yang selalu disertai dengan gelak
ketawa dan main juga mempunyai ciri-ciri imaginasi, simulatif, pura-pura dan
olok-olok. [8]
Rubin,
Fein dan Vendenberg juga turut menerangkan bahawa bermain adalah satu bentuk
kesenian kanak-kanak. Ia merupakan saluran untuk melahirkan perasaan dan punca
untuk mendapatkan kegembiraan dan keseronokan. Mereka menyatakan kanak-kanak
bermain dengan di arah oleh diri mereka sendiri tanpa mengambilkira tujuan
bermain. Semasa bermain, mereka, bebas dari segala peraturan. Melalui
permainan, kanak-kanak mendapat tingkah laku yang baru. Kanak-kanak melibatkan
diri dalam permainan secara aktif. [9]
Daripada
semua definisi yang telah dihuraikan di atas, penulis berpendapat bahawa
bermain adalah satu proses semula jadi dan spontan. la adalah aktiviti
kanak-kanak yang dapat menghasilkan pengalaman, pembelajaran dan kemahiran.
Bermain membolehkan kanak-kanak melakukan aktiviti yang kreatif. Bagi
kanak-kanak yang sedang membesar, bermain adalah suatu keperluan. Melalui
bermain kanak-kanak dapat belajar pelbagai perkara dan isi dikenali sebagai
pembelajaran tidak formal. Melalui bermain juga akan boleh memupuk rasa
kegembiraan di kalangan kanak-kanak yang juga boleh mempengaruhi kanak-kanak
terbabit untuk berfikir, berkomunikasi, bergaul, bersosial, berkongsi,
berfantasi dan berimaginasi di dalam pembelajaran.
2.2 Bermain Di Dalam Islam
Dahulu
Nabi SAW sering bermain dan bergurau senda dengan Zainab anak Ummu Salamah.
Baginda memanggilnya dengan panggilan “Wahai Zuainab” yang bermaksud “Zainab
kecil” berulang-ulang. [10]
Ibnu
Abbas melaporkan, Abbas mengangkat puteranya yang bernama Qutsam lalu
meletakkannya di atas dadanya sambil berkata, “Qutsam menyerupai sang pemilik
hidung mancung”. “Nabi adalah sang pemilik nikmat yang banyak, tanpa mengira
apa kata orang”.[11]
Abu Bakar mengajak Hasan bermain dan bergurau
mengikut apa yang dilakukan Nabi. Fatimah turut melakukan hal yang sama dengan
mengajak Hasan bermain. Bapa saudara Nabi, Abbas turut tidak mahu ketinggalan.
Dia mengajak Qutsam bermain dan mendendangkan lagu untuknya dengan tujuan
mendapat kebaikan dan keberkatan mengikut contoh Nabi. [12]
Imam
Bukhari dan Muslim ada meriwayatkan sebuah hadith, pada suatu hari Rasulullah
SAW telah terpandang beberapa orang wanita dan kanak-kanak sedang menyambut dan meraikan majlis
perkahwinan. Baginda berkata kepada mereka: “Demi Tuhan, kamu adalah orang yang
paling aku kasihi”. Baginda ulangi kata-kata ini sebanyak tiga kali. [13]
Hadith
Nabi SAW tadi sebenarnya berkisar tentang kaum wanita dan kanak-kanak yang
sedang bergembira dengan sebuah majlis perkahwinan. Mereka bergurau dan bersuka
ria bersama keluarga kedua belah pengantin. Perbuatan mereka ini disenangi oleh
Rasulullah SAW.[14]
Berdasarkan
hadith-hadith di atas, penulis melihat bahawa Nabi SAW menegaskan kepada
ibubapa dan pendidik akan kepetingan bermain dan bergurau dalam proses pendidikan.
Para ibubapa dan pendidik tidak boleh memarahi kanak-kanak kecil yang dalam
memang secara fitrahnya suka bermain, ceria, suka bertanya, suka meneroka dan
berimaginasi serta berfantasi ketika mereka masih kecil.
2.3 Istilah Pendidikan Pra-Sekolah
Istilah
prasekolah atau tadika (terdapat nama-nama popular lain seperti taska, taski,
pasti dan sebagainya) digunakan dengan meluas di Malaysia bagi merujuk
pendidikan awal kanak-kanak.[15]
Pendidikan
prasekolah bertujuan untuk menyuburkan potensi murid dalam semua aspek
perkembangan, menguasai kemahiran asas dan memupuk sikap positif sebagai persediaan masuk ke sekolah rendah.[16]
Pendidikan
awal kanak-kanak yang berkesan memerlukan kurikulum yang universal, terancang
dan dapat memenuhi keperluan murid semasa. Kurikulum Prasekolah Kebangsaan merangkumi
aspek-aspek yang diperlukan dalam perkembangan kanak-kanak yang universal iaitu
perkembangan bahasa dan komunikasi, perkembangan kognitif, kerohanian dan
moral, sosioemosi, fizikal dan kreativiti dan estetika. Kurikulum Prasekolah
Kebangsaan memberi penekanan kepada komponen Bahasa dan Komunikasi sebagai
usaha untuk meningkatkan literasi murid dalam bahasa, kemahiran berinteraksi
dan komunikasi serta membina keyakinan murid menghadapi pelbagai cabaran dalam
era
globalisasi dunia. [17]
2.3 Fungsi Bermain Dalam Pendidikan Awal
Kanak-Kanak
Muhamad
Husain menerangkan di dalam bukunya “Teknik Terbaik Mendidik Anak” bahawa cara
bermain kanak-kanak ada bermacam aspek. Ada kanak-kanak yang suka bermain
permainan yang memerlukan kepintaran dan ini menunjukkan tahap kecerdasan
mereka. Ada juga kanak-kanak yang suka bermain atau berkawan mengikut
kesesuaian jantina mereka, iaitu lelaki lebih gemar bermain dengan rakan
lelakinya dan jenis permainan mereka lebih menghala kepada sifat kelelakian itu
sendiri iaitu kasar dan keras. Dan kanak-kanak perempuan lebih gemar bermain
bersama-sama rakan-rakan mereka yang perempuan dan jenis permainan mereka pula
sudah tentu lebih mencerminkan sifat keperempuanan mereka yang lemah lembut. [18]
Sharifah
Nor Puteh dan Aliza Ali di dalam kajian mereka mendapati bahawa melalui
bermain, kanak-kanak berpeluang melakukan aktiviti yang bermakna yang dapat
memupuk perkembangan bahasa, kognitif, sosial, dan fizikal. Kanak-kanak juga
boleh mempelajari tentang diri mereka sendiri dan individu lain. Menurut mereka
lagi, pakar dalam bidang perkembangan kanak-kanak percaya bahawa bermain adalah
cara terbaik bagi kanak-kanak mempelajari konsep kemahiran yang kemudiannya
akan digunakan untuk mempelajari perkara-perkara yang baru pada masa akan
datang. [19]
Menurut
Surayah Zaidon, tahap perkembangan kanak-kanak berlaku dengan pesat pada
lingkungan umur empat hingga 6 tahun. Beliau menyebut kajian Bloom membuktikan
80% kecerdasan seseorang individu pada usia 18 tahun terbina pada peringkat
umur prasekolah. Pada usia ini kanak-kanak bertindak aktif kepada rangsangan,
berinteraksi bebas dengan orang sekeliling dan peka kepada keadaan sekeliling.
Sehubungan dengan itu, adalah sangat penting kanak-kanak mengalami pengalaman
pembelajaran prasekolah yang berkesan, bermakna dan menggembirakan supaya
kanak-kanak dibekalkan dengan kemahiran, keyakinan diri dan sikap positif
sebelum memasuki alam persekolahan formal. [20]
Pendapat
Surayah ini penulis harmonikan dengan hasil kajian Mohd Azhar dan Othman A.
Kassim. Iaitu aktiviti bermain bukan sahaja dapat mewujudkan komponen
perkembangan fizikal kanak-kanak malah ianya membolehkan kanak-kanak berfikir
secara kreatif. Penulis bersetuju dan menyokong hasil kajian Mohd Azhar dan
Othman A. Kassim di dalam kertas kerja mereka yang mendapati bahawa sifat-sifat
kreatif memang telah wujud secara semulajadi pada zaman kanak-kanak prasekolah
yang mana ianya membantu membentuk pola mereka berfikir secara inovatif dan
kreatif ketika dewasa.
Mereka
telah meringkaskan istilah kreatif dan kreativiti digunakan untuk menggambarkan
produk sosial yang dihasilkan. Umumnya antara kreativiti yang boleh difahami
dengan pengertian di bawah[21]:
§
Melakukan sesuatu dengan cara yang unik
§
Seseorang itu akan keluar daripada pola yang
sama
§
Berfikir di luar kotak
§
Melihat sesuatu daripada perspektif yang baru
§
Mengabungkan idea yang sedia ada kepada
pembentukan idea baru
§
Membuka minda dengan idea-idea yang baru
§
Berfikir secara fleksibel
§
Mencabar andaian
§
Membuat sintesis, imaginasi dan visualisasi
Mohd
Azhar dan Othman A. Kassim juga turut mencadangkan agar para pendidik pada
peringkat prasekolah menekankan pengetahuan dan aplikasi kreativiti dalam
pelbagai aspek pengajaran dan pembelajaran. Ini akan dapat menyuburkan budaya
kreativiti di dalam membina sesebuah masyarakat yang kreatif dan berinovasi.
Pada
pendapat penulis, kreativiti dikalangan kanak-kanak prasekolah dapat dirangsang
melalui aktiviti bermain. Oleh kerana bermain merupakan fitrah kanak-kanak,
maka peranan guru sebagai fasilitator di taska amat penting untuk mendidik,
memandu dan memantau aktiviti bermain kanak-kanak agar ianya boleh membentuk
kemahiran bersosial dan kemahiran berinovasi.
3.0 Hasil
Kajian
Di dalam bab
ini, penulis akan membentangkan dapatan kajian hasil daripada temubual dengan
Puan Basiroh Zainol iaiti Pengetua TM Dynamic Kids, Menara TM. Hasil temubual
dengan beliau adalah seperti berikut:
Di taska TM Dynamic Kids ini terdapat 120
orang kanak-kanak yang terdiri daripada peringkat umur daripada 1 tahun (bayi)
hingga 6 tahun dengan seramai 16 orang tenaga pengajar terlatih. Pihak pengurusan TM Dynamic Kids menyediakan
modul pendidikan bermula seawal umur 2 tahun lagi sebagai asas kepada
kanak-kanak mengenal bunyi, warna, bentuk dan huruf. Kanak-kanak yang berumur 2
tahun akan di dedahkan untuk menggunakan pensil warna dan kertas sebagai asas
untuk menguatkan motor kecil kanak-kanak disamping untuk membiasakan
kanak-kanak tersebut untuk menggunakan pensil, pensil warna kertas dan pemadam.
Teknik pembelajaran yang digunakan adalah belajar sambil bermain. Namun begitu,
bagi kanak-kanak yang berumur 4 hingga 6 tahun, kaedah membaca untuk mata
pelajaran Bahasa Melayu, Bahasa Inggeris dan Qira’ati adalah ditekankan supaya
kanak-kanak yang berumur dilingkungan umur tersebut boleh membaca sebagai
persediaan sebelum mereka memasuki alam persekolahan formal.
Menurut Puan Basiroh menjelaskan bahawa
teknik pembelajaran melalui bermain adalah sangat penting bagi peringkat
kanak-kanak prasekolah kerana bermain adalah sesuai dengan fitrah kanak-kanak
terbabit. Kanak-kanak tidak boleh dimarahi jika mereka bermain kerana ianya
akan merencatkan emosi kanak-kanak terbabit. Sebaliknya, jika kanak-kanak
membuat kesalahan, pada peringkat umur ini, mereka perlu ditegur dengan memberi
hujahan (reasoning) mengapa sesuatu larangan itu dibuat. Contohnya apabila
kanak-kanak mengoyakkan kertas, pihak guru akan hanya memantaunya sahaja kerana
aktiviti tersebut akan dapat membantu kanak-kanak memperkuatkan motor halusnya.
Namun jika kanak-kanak terbabit mengoyakkan kertas guru, sebaik-baiknya kita
katakan kepada murid terbabit bahawa kertas ini tidak boleh dikoyakkan kerana
ianya kepunyaan guru. Ujarnya lagi, terdapat 4 faedah daripada teknik permainan
di dalam kaedah pembelajaran iaitu:
a)
Kognitif
Kaedah ini dapat membina daya pemikiran dan
kepintaran kanak-kanak
b) Motor
Dapat memperkuatkan motor halus dan motor
kasar kanak-kanak terbabit
c)
Sosio-emosi
Dapat membentuk dan membina keyakinan
kanak-kanak dalam aspek bercerita, menyanyi, menari dan penglibatan mereka
untuk bersosial dengan rakan sebaya
d) Seni
dan grafik
Kanak-kanak dapat menterjemahkan perasaan dan
pengalaman mereka melalui corak dan warna ketika melukis
Di TM Dynamic Kids, pihak guru menggunakan
modul pengajaran yang berkonsepkan cara pendidikan Rasulullah SAW. Di tanya
apakan konsep tersebut, Puan Basiroh menjelaskan bahawa baginda Nabi SAW tidak
pernah memarahi kanak-kanak dan sentiasa bersifat lemah lembut semasa proses
pentarbiahan kanak-kanak terutama terhadap cucuanda baginda SAW. Tambah beliau
lagi, pada setiap hari iaitu ketika perhimpunan pelajar, kanak-kanak akan di
dedahkan dengan bacaan surah Yassin. Apabila kanak-kanak terbabit mencecah umur
6 tahun, mereka sudah boleh membaca surah Yassin malah ada dikalangan mereka
yang sudah boleh menghafaz ayat 1 – 15 surah tersebut.
Setiap kanak-kanak perlu diberi penghargaan.
Penghargaan adalah penting dalam membentuk sosio-emosi kanak-kanak. Menurut
beliau lagi di TM Dynamic Kids terdapat 3 jenis penghargaan yang diberi sebagai
ganjaran kepada kanak-kanak prasekolah iaitu:
a)
Penghargaan
berbentuk pujian (seperti: awak bagus, awak cemerlang, lihat seperti Ali, dll)
b)
Penghargaan
berbentuk penganugerahan bintang (jika murid dapat menjawab soalan dengan baik,
maka murid tersebut akan diberi 1 bintang dsb)
c)
Penghargaan
berbentuk hadiah (seperti pensil, pemadam dll)
Penghargaan akan dapat meningkatkan
“self-esteem” kanak-kanak di dalam kelompok sosialnya. Namun, bagi kanak-kanak
yang kurang cergas, ujar beliau lagi, pihak guru juga akan turut memberi
penghargaan tetapi ianya akan dilakukan diluar aktiviti. Ini adalah untuk
memastikan kanak-kanak tersebut tidak rendah moral mereka untuk turut serta
aktiv di dalam aktiviti pembelajaran.
Aktiviti-aktiviti luar (outdoor) juga telah
dirancang umpamanya setiap hari Rabu, kanak-kanak yang berumur 5 – 6 tahun akan
dilatih untuk mengikuti kelas renang di Bangsar. Aktiviti berenang akan
mengembirakan kanak-kanak kerana kanak-kanak suka permainan yang berkaitan
dengan air. Selain daripada itu, ianya adalah satu-satunya sukan yang boleh
menggerakkan seluruh tubuh badan manusia.
Selain daripada itu, lawatan sambil belajar
ke perpustakaan juga telah diatur bagi mendedahkan kanak-kanak prasekolah dengan
buku-buku, memupuk perasaan suka membaca dan cintakan buku. Ini kerana ujar beliau lagi, apabila
kanak-kanak menjejakkan kaki ke bangku sekolah, mereka sudah terbiasa dengan
perpustakaan yang mana perpustakaan adalah pusat sumber untuk murid-murid membaca
buku dan meminjam buku.
4.0 Cadangan
Daripada hasil
kajian di bab 3.0 di atas, penulis ingin mencadangkan beberapa idea bagi
membantu perkembangan pembelajaran kanak-kanak prasekolah untuk pihak TM
Dynamic Kids pertimbangkan. Antaranya ialah:
a)
Mengadakan Portfolio Bagi Setiap Kanak-Kanak
Guru adalah
dicadangkan untuk mengadakan portfolio bagi setiap kanak-kanak yang belajar di
taska. Setiap hasil kerja kanak-kanak seperti melukis, mewarna perlu
dikumpulkan secara kronologi di mana setiap semakan yang dilakukan oleh guru
perlu mempunyai tarikh. Ini akan membolehkan setiap pencapaian kanak-kanak
dinilai dari satu tahap ke satu tahap yang lain. Guru juga boleh membuat
perbandingan seseorang kanak-kanak dengan kanak-kanak rakan sebaya yang lain
berasaskan portfolio. Kanak-kanak tidak boleh dinilai dengan membandingkan
pencapaian mereka dengan kanak-kanak yang lain.
b)
Mengajar Peralatan Teknologi ICT Pada Peringkat
Kanak-Kanak
Kanak-kanak
perlu didedahkan dengan penggunaan teknologi ICT seperti komputer atau iPad
pada peringkat prasekolah. Pendedahan awal kepada kanak-kanak pada peringkat
awal pendidikan akan membantu mereka menggunakan aplikasi komputer sebagai
persediaan sebelum memasuki alam persekolahan. Contohnya, guru boleh menjadi
fasilitator kepada kanak-kanak prasekolah tentang bagaimana untuk membuat kad
ucapan sempena hari raya, hari ibu, hari bapa atau hari guru. Kanak-kanak boleh
didedahkan menggunakan kreativiti mereka dengan menggunakan perisian komputer
untuk mencipta kad-kad ucapan yang cantik dan kreatif.
c)
Menggalakkan Permainan Fantasi
Salah
satu cara paling berkesan untuk kanak-kanak belajar dan mempraktikkan kemahiran
imaginasi mereka adalah melalui permainan fantasi. Guru hendaklah merancang dan
memantau permainan ini agar kanak-kanak prasekolah melakukankan secara spontan.
Permainan cara fantasi ini boleh menggunakan peralatan ataupun tanpa peralatan
dan ianya mesti dilakukan dengan menggunakan imaginasi kanak-kanak. Semasa
permainan secara fantasi ini berlangsung, kanak-kanak sebenarnya akan berupaya
menggambarkan sesuatu karakter dalam sesuatu situasi. Mereka akan menggunakan
memek muka, gaya, lontaran suara untuk mengambarkan imaginasi mereka. Dengan
cara ini, kanak-kanak juga berupaya mentransformasikan idea imaginasi mereka
menjadi kreatif.
d)
Menggalakkan Permainan Mengikut Peraturan
Guru-guru
digalakkan memperkenalkan permainan yang mempunyai peraturan. Melalui permainan
begini, kanak-kanak akan dapat didik untuk mematuhi peraturan, menyesuaikan
diri, dan membolehkan mereka menyelesaikan masalah. Permainan seperti dam,
catur, kad dan monopoli mengajar kanak-kanak bahawa setiap individu perlu
mematuhi peraturan yang ditetapkan. Permainan sebegini dapat membantu
kanak-kanak memahami konsep-konsep peraturan dan perlunya mematuhi
undang-undang.
5.0 Kesimpulan
Bermain bagi
kanak-kanak adalah merupakan satu fitrah yang tidak boleh dihalang. Dengan
bermain, seseorang kanak-kanak itu boleh menggerakkan seluruh anggota tubuh
badannya. Pergerakkan tubuh badan ini amat baik sekali semasa proses tumbesaran
kanak-kanak kerana ianya merangsang pergerakan psiko-motor dan kognitif
kanak-kanak terbabit. Apabila berlakunya pergerakan psiko-motor, peredaran
darah menjadi lancar, menguatkan kekuatan kardivaskular dan menguatkan
otot-otot. Dengan aktiviti bermain juga dapat melahirkan kanak-kanak yang ceria,
gembira, mendapat kepuasan hasil daripada aktiviti bermain. Oleh kerana bermain
merupakan fitrah kanak-kanak, maka para pendidik dan ibu bapa perlu meraikan
fitrah mereka ini sebagai satu proses pembelajaran dalam aspek fizikal, mental,
sahsiah dan akhlak kanak-kanak terbabit.
[1]Nurul
Huda Wan Jusuh, Metodologi Pendidikan
Anak Menurut Surah Luqman, UTM, 2011, hlm 1
[2] Caplan
and Caplan, Children's Hero Play Of The 20th Century: Changes Resulting From
Television's Influence, Child Study Journal; Jun 1991, Vol. 21 Issue 2, hlm 79
[3] Sharifah
Nor Puteh dan Aliza Ali, Pendekatan Bermain Dalam Pengajaran Bahasa Dan
Literasi Bagi Pendidikan Prasekolah, hlm 3
[4] Nur
Syairah Ayob, Transformasi Kurikulum Dalam Pendidikan Awal Kanak-Kanak, Fakulti
Pendidikan Teknikal Dan Vokasional Universiti Pendidikan Sultan Idris, hlm 8
[5] Mohd
Faiz B. Mohd Rais, Nik Mahadi B. Nik Mat, Noralina Bt Samsudin, Nor Arini Bt.
Rodzi, Wong Chit Trai, Sejarah Perkembangan Asuhan Dan Pendidikan Awal Kanak –
Kanak Di Malaysia, Idris,
[6] George
S. Morrison , Early Childhood Education Today (12th Edition), hlm 86
[7] Joan
Packer Isenberg dan Mary Renck R. Jalongo, Creative Expression and Play in
Early Childhood,
[8] Rubin,
K.H & Watson, K.S, Free Play Behaviors In Preschool and Kindergarten
Children, Society for Research in Child Development, hlm 49
[9] Ibid,
hlm 534 - 536
[10] Lihat
Hadith Riwayat Imam Ahmad, No.
6/9,391,392)
[11] Lihat
Hadith Riwayat Abu Dawud , No. 5105)
[12] Ibid
[13] Muhamad
Husain, Teknik Terbaik Mendidik Anak, hlm 192
[14] Ibid
[15] Mohd
Azhar b Abd Hamid & Othman b. Kassim, Pemurniaan Kreativiti Dalam
Pendidikan Prasekolah Sebagai Asas Pembinaan Bangsa Malasyai Kreatif: satu
Kupasan Awal, Jurnal Kemanusiaan, hlm 35
[16]
Kurikulum Prasekolah Kebangsaan, Pusat Perkembangan Kurikulum, Kementerian
Pendidikan Malaysia, hlm 3
[17] Ibid
[18] Muhamad
Husain, Teknik Terbaik Mendidik Anak, hlm 89
[19]
Sharifah Nor Puteh & Aliza Ali, Pendekatan Bermain Dalam Pengajaran Bahasa
Dan Literasi Bagi Pendidikan Prasekolah, hlm 3
[20] Surayah
Zaidon, Satu Tinjauan Literatur Penggunaan Portfolio Kanak-Kanak Prasekolah,
hlm 163
[21] Mohd
Azhar b. Abd Hamid & Othman A. Kassim, Pemurnian Kreativiti Dalam
Pendidikan Prasekolah Sebagai Asas Pembinaan Bangsa Malaysia Yang Kreatif: Satu
Kupasan Awal, hlm 31 - 31
Rujukan
Buku
1. Al-Quran
dan terjemahan
2. Abdul
Mun’im Ibrahim, Mendidik Anak Perempuan, PTS Millennia Sdn Bhd, Kuala Lumpur,
2012
3. Muhamad
Husain, Teknik Terbaik Mendidik Anak, Jasmin Enterprise, Kuala Lumpur, 2004
4. George
S. Morrison , Early Childhood Education Today (12th Edition), Pearson, New
Jersey, 2011
5.
Kurikulum Prasekolah Kebangsaan, Pusat Perkembangan
Kurikulum, Kementerian Pendidikan Malaysia, 2001
6.
Muhammad Nur Abdullah Hafiz Suaid, Didik Anak Cara Rasulullah
SAW, Klang Book Centre, Kuala Lumpur, 2006
7.
Rubin, K.H & Watson, K.S, Free Play Behaviors In
Preschool and Kindergarten Children, Society for Research in Child Development,
1978
Jurnal/Laporan
1.
Abdul Ghani Abdullah & Tang Keow Ngang, Motivasi Guru
dan Pengurusan Budaya Kolaboratif Pengurus Pendidik Wanita, Jurnak Pendidikan,
31 (2006) 97-105
2.
Ahmad Zabidi Abdul Razak, Ciri Iklim Sekolah Berkesan :
Impilikasinya Terhadap Motivasi Pembelajaran, Jurnal Pendidikan, 31 (2006) 3-19
3.
Mohd Azahar b. Abd Hamid & Othman b. A. Kassim,
Pemurnian Kreativiti Dalam Pendidikan Pra-Sekolah Sebagai Asas Pembinaan Bangsa
Malaysia Yang Kreatif: Satu Kupasan Awal, Jabatan Pembangunan Sumber Manusia,
Jurnal Kemanusian
4.
Mohd Faiz B. Mohd Rais, Nik Mahadi B. Nik Mat, Noralina
Bt Samsudin, Nor Arini Bt. Rodzi, Wong Chit Trai, Sejarah Perkembangan Asuhan
Dan Pendidikan Awal Kanak – Kanak Di Malaysia, Universiti Pendidikan Sultan
Idris, 2009
5. Sharifah
Nor Puteh & Aliza Ali, Pendekatan Bermain Dalam Pengajaran Bahasa Dan
Literasi Bagi Pendidikan Prasekolah, Jurnal Pendidikan Bahasa Melayu, Vol 2,
Bil 2, Universiti Kebangsaan Malaysia, November 2011
6.
Nur Syairah Ayob, Transformasi Kurikulum Dalam
Pendidikan Awal Kanak-Kanak, Fakulti Pendidikan Teknikal Dan Vokasional
Universiti Pendidikan Sultan Idris, 2010
7.
Nurul Huda Wan Jusuh,
Metodologi Pendidikan Anak Menurut Surah Luqman, Fakulti Pendidikan
(Pengajian Islam) Universiti Teknologi Malaysia, Kuala Lumpur, 2011
8.
Surayah Zaidon, Satu Tinjauan Literatur Penggunaan
Portfolio Kanak-Kanak Pra-sekolah, Jabatan Bahasa, Maktab Perguruan Islam,
Bangi, Selangor
No comments:
Post a Comment